ΘΡΑΚΗ:ΤΟΣΟ ΚΟΝΤΑ,ΤΟΣΟ ΜΑΚΡΙΑ
Ο ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ
Έλενα Μοσχίδη, Πέπη Λουλακάκη
έκδ. ''Καστανιώτη'', Αθήνα, 2010
Έγραψε στις 13.03.2012 ο/η: Λάζαρης Γιάννης
Υπάρχει στις μέρες μας, ένα μέρος στην Ευρώπη, στο οποίο η απονομή τής δικαιοσύνης ανήκει νομοθετημένα στην αρμοδιότητα ενός ιεροδικείου, όπου ένας ιερέας χωρίς τις παραμικρές νομικές γνώσεις δικάζει ευρωπαίους πολίτες εφαρμόζοντας -όχι το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά- τον ιερό ισλαμικό νόμο, τη Σαρία.
Το μέρος αυτό ανήκει στη σύγχρονη Ελλάδα. Πρόκειται για τη δυτική Θράκη.
Η πολιτική αυτή, μια ακόμα πρωτοτυπία τής Ρωμιοσύνης, προβλέπεται από το Ν. 147/1914, που ορίζει, ότι κατά παρέκκλιση τού Αστικού Κώδικα, η Σαρία διέπει την οικογενειακή κατάσταση (γάμους, διαζύγια, εκδόσεις διατροφής, επιτροπείες, κηδεμονίες, ισλαμικές διαθήκες, εξ αδιαθέτου διαδοχές) των μουσουλμάνων τής Ελλάδας.
Παραβιάζονται έτσι, θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και πολλές διατάξεις τού Συντάγματος, ιδιαίτερα η αρχή της ισότητας σε βάρος των μουσουλμάνων γυναικών.
Το νομικό καθεστώς τής μουσουλμανικής μειονότητας τής Θράκης ορίζεται από το άρθρο 2 τού πρωτόκολλου για την ανταλλαγή των πληθυσμών, που υπογράφτηκε στις 30 Ιανουαρίου 1923 στο πλαίσιο τής Συνθήκης τής Λωζάννης κι αναφέρεται στην εξαίρεση από την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, μετά τη λήξη τού μικρασιατικού πολέμου, των ρωμιών κατοίκων τής Κωνσταντινούπολης, των νησιών τής Ίμβρου και τής Τενέδου και των μουσουλμάνων τής δυτικής Θράκης.
Ως ρωμιοί κάτοικοι θεωρήθηκαν όλοι οι εγκατεστημένοι στη νομαρχία τής Κωνσταντινούπολης προ τής 30ής Οκτωβρίου 1918 (Ανακωχή τού Μούδρου), ενώ ως μουσουλμάνοι κάτοικοι θεωρήθηκαν όλοι όσοι διέμεναν ανατολικά τής μεθοριακής γραμμής, που χαράχτηκε το 1913 με τη Συνθήκη τού Βουκουρεστίου.
Πρόκειται για χωριά, πολλοί από τους κατοίκους των οποίων έχουν τουρκική εθνική συνείδηση και δεν μπορούν ούτε καν να συνεννοηθούν στα ελληνικά...
Οι συντάκτες των κειμένων τής συνθήκης επέλεξαν να προσδώσουν ένα θρησκευτικό χαρακτηρισμό, που αναφερόταν στο κοινό σημείο των διαφόρων εθνικών ομαδων, οι οποίες αποτελούν τη μουσουλμανική μειονότητα. Αντίστοιχη ήταν και η αναφορά τους σε «μη μουσουλμανικές μειονότητες στην Τουρκία».
Οι χαρακτηρισμοί αυτοί με βάση το θρήσκευμα ως μοναδικό προσδιοριστικό στοιχείο έχουν τις ρίζες τους στο σύστημα των millet τής οθωμανικής αυτοκρατορίας, όπου ο προσδιορισμός των εθνοτήτων γινόταν με θρησκευτικά κριτήρια. Κατάλοιπο αυτής τής προσέγγισης είναι και οι ρυθμίσεις περί βακουφίων (θρησκευτικά κτήματα / ευαγή ιδρύματα).
Έκτοτε, τόσο η Τουρκία όσο και η Ελλάδα άσκησαν πολιτικές εκδιωγμών, όπως φαίνεται από τα βίαια γεγονότα τού ΄55 στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη, αλλά και από την ανεπίσημη, αλλά συστηματική μή εφαρμογή των νόμων σχετικά με τα δικαιώματα των μουσουλμάνων τής δυτικής Θράκης για πολλές δεκαετίες.
Τη δεκαετία τού ΄90 έγινε μια κάποια αλλαγή αυτής τής πολιτικής εκ μέρους τής Ελλάδας. Η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων έπαιξε ρόλο σ' αυτό, αλλά πρωτεύοντες ήταν άλλοι παράγοντες. Η συμμετοχή τής Ελλάδας στην Ευρωπαική Ένωση και το φαινόμενο τής μαζικής εισόδου μεταναστών μεταμόρφωσαν την κοινωνία. Η επί δεκαετίες εφαρμοζόμενη πολιτική διακρίσεων και παραβίασης των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων είχε αποτύχει πλήρως, ενώ παράλληλα εξέθετε διεθνώς τη χώρα.
το μέτρο τής προνομιακής εισαγωγής των μειονοτικών στην ανώτερη εκπαιδευση και διαμορφώθηκαν οι γενικές κατευθυντήριες τού ΠΕΜ με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.
Το μέτρο προνομιακής εισαγωγής επεκτάθηκε το 2005 στα ΤΕΕ και τα ΤΕΙ, δάθηκαν για πρώτη φορά υποτροφίες και το 2006 θεσμοθετήθηκε η διδασκαλία τής τουρκικής γλώσσας στα δημόσια γυμνάσια τής Θράκης.
Οι αντιστάσεις τής τοπικής κοινωνίας απέναντι στη νέα κρατική πολιτική για τη μειονότητα τού ΠΕΜ, αμβλύνθηκαν αρκετά σε διάστημα αντικειμενικά μικρό για τέτοιου είδους αλλαγές. Στην αρχή, μικρό ποστοστό των κατοίκων ήταν φορέας τής αντίληψης, ότι τα μέτρα θετικών διακρίσεων και η αρμονική ένταξη των παιδιών τής μειονότητας στην κοινωνία υπηρετούν τα συμφέροντα ολόκληρης τής Θράκης, προστατεύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και ανοίγουν το δρομο σε ένα ευρωπαικό μέλλον. Σήμερα, αυτή η αντίληψη, έχει ευρύτερη αποδοχή.
Υπάρχουν όμως ακόμα, αρκετά προβλήματα, που πρέπει να λυθούν. Οι αντιστάσεις επιβιώνουν. Εξακολουθούν να υπάρχουν όλες οι δομές, που υπηρετούσαν την πολιτική διακρίσεων και περιθωριοποίησης.
Η ενασχόληση με τις μουσουλμανικές μειονότητες τής Θράκης είναι από τα τελευταία θέματα ταμπού για την κοινωνία μας. Ακουμπάει ευαίσθητες χορδές.
Οι συγγραφείς του βιβλίου, Έλενα Μοσχίδη (freelancer δημοσιογράφος) καιΠέπη Λουλακάκη(freelancer φωτογράφος), με κίνητρο κοινωνικό, επιχειρούν να γνωρίσουν στην υπόλοιπη Ελλάδα αυτούς τους «άγνωστους» συμπολίτες μας.
Κατάφεραν να σπάσουν το άβατο τής μουσουλμανικής κοινωνίας και να ζήσουν με τους ανθρώπους αυτούς για δύο χρόνια καταγράφοντας την καθημερινή ζωή τους και μιλώντας μαζί τους τόσο για τα μεταξύ τους προβλήματα όσο και για τα πράγματα, που τους χωρίζουν με το επίσημο κράτος. Όσα είδαν, άκουσαν και έζησαν οι δημιουργοί αποτυπώνονται σε ένα λεύκωμα, που δεν αρκείται στην παρουσίαση εξαιρετικών φωτογραφιών, αλλά τις συνδυάζει με το κοινωνικό ρεπορτάζ και την έρευνα.
Όπως λένε οι ίδιες οι συγγραφείς, στον πρόλογο τού βιβλίου τους, «ξεκινήσαμε αυτό το οδοιπορικό με δική μας πρωτοβουλία και με το πλεονέκτημα, ότι είμαστε γυναίκες τολμήσαμε να σπάσουμε το άβατο τής μουσουλμανικής κοινωνίας τής Θράκης. Έτσι, καταφέραμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τής μειονότητας και να γνωρίσουμε τον επτασφράγιστο κόσμο της.
»Με ανεξάντλητη υπομονή και επιμονή, επί δυο χρόνια (2008-2010) και με εφόδιο τη δημοσιογραφική μας εμπειρία σχετικά με την ισλαμική κουλτούρα, μπήκαμε στα σπιτικά των μουσουλμάνων και γίναμε κοινωνοί τής ζωής τους.
»Ζήσαμε μαζί τους, μοιραστήκαμε τις αγωνίες και τα όνειρά τους. Γνωρίσαμε την αντιφατική πραγματικότητα των μειονοτήτων: πομάκων, τουρκογενών, ρομά. Ανακαλύψαμε ακόμα μια μειονότητα, εντελώς άγνωστη στον πολύ κόσμο, εκείνη των σουδανών αφρικανών, των οποίων οι πρόγονοι ήρθαν ως σκλάβοι στη χώρα μας επι οθωμανικής κυριαρχίας.
»Φωτογραφίσαμε τη σύγχρονη μουσουλμάνα γυναίκα σε προσωπικές της στιγμές. Τα παιδιά και τους νέους στο σχολειό και στη διασκέδασή τους. Τη δουλειά στα καπνά -μια εργασία, που οδεύει προς τη δύση της. Καταφέραμε να μάς χορηγηθεί πολύμηνη άδεια από το Υπουργείο Παιδείας, για να μπούμε στα μειονοτικά σχολεία. Εκεί, γνωρίσαμε τα σοβαρά προβλήματα στην εκπαίδευση - πηγή των προβλημάτων τής κοινωνίας αυτής. Ακούσαμε τους μουσουλμάνους έλληνες πολίτες να μάς αποκαλύπτουν τα καυτά ζητήματα, που απασχολούν την κοινωνικοπολιτική τους ζωή.
»Σκοπός μας είναι, μέσα από αυτό το φωτογραφικό λεύκωμα, που βασίζεται στη δημοσιογραφική έρευνα, να παρουσιάσουμε στην υπόλοιπη Ελλάδα τον άγνωστο κόσμο τής ελληνικής Θράκης, ένα όμορφο κομμάτι γης, για το οποίο υπάρχουν άγνοια και αδιαφορία. Ανάλογο εγχείρημα δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα και απουσιάζει από την ελληνική βιβλιογραφία.
»Η έρευνα για το βιβλίο αυτό ήταν εκτενής, όμως λόγω περιορισμένου χώρου δεν ήταν εφικτό να συμπεριληφθούν όλα τα πρόσωπα και τα ζητήματα, που απασχολούν τις μειονότητες τής Θράκης. Ας αποτελέσει την αφετηρία για περαιτέρω ενασχόληση με το θέμα...»
ΠΗΓΗ:https://www.freeinquiry.gr/pro.php?id=2623
